Yankı Yazgan’ın otizm spektrumundaki bilgileri güncelleme amaçlı yaptığı seminere katıldım. Otizm akademisi adı altında toplanmış olan ailelere danışmanlık yapıyormuş. Bu aileler kendi gibi spektrum yolcusu olan aileler için seminerler düzenliyor, eğitimler veriyor. Katılmak isteyen herkese açık bir grup. Mail atıp haberdar olabilirsiniz. (otizmakademisi@gmail.com)
Yankı bey gelişim bozukluğunu anlatırken şöyle bir tanım yaptı:” olması gerekenlerin olmaması, olmaması gerekenlerin olması”. Sanırım daha güzel tanımlanamazdı ya da özetlenemezdi. Otizmdeki sosyal ilişkilerle ilgili olarak da ilişki gönülsüzlüğü kavramından bahsetti. İlişki arzusunun zayıflığının konuşmanın gecikmesine neden olduğunu anlattı. Yani konuşmanın kullanımı için önce karşısındakiyle ilişki kurmaya motive olmalı çocuk.
Seminerde dikkatimi çeken detayları başlıklar halinde sizlerle de paylaşacağım:
v Sosyal gelişime hizmet eden unsurlar yani sosyal gelişim için olmazsa olmazları:
· İnsanlara bakma
· İnsanlara gülümseme
· Dil
· Ortak dikkat
v Bebeklerde ilk gülümsemeyi 8. hafta ile 12. haftalarda görüyoruz.
v Empati: 1. Kendinin ve başkalarının farklı zihinleri olduğunu anlama becerisi.
2. Başkasının zihin durumuna uygun duygusal tepki verebilme becerisi.
(bu ayırımdan anlıyoruz ki karşımızdakini anlamak başka bir evre, uygun davranmak başka bir evre.)
Empati gelişimi;
· İnsanın karşısında olup olmadığını anlamak,
· Başka birinin size bakıp bakmadığını anlamak,
· Birinin ifade ettiği duyguyu anlamak,
· Ortak dikkate katılmak,
· Başkasının sıkıntısına ilgi göstermek, karşısındakine uygun cevap vermek. ( Annesinin gözyaşlarını silmek gibi.)
· Başkasının amacını ve ya temel niyetini anlamak.(sıcak bir odada klimanın etrafında dolaşan, klimaya bakan birinin klimayı açmak için düğmesini aradığını anlamak gibi.)
Yaşlara göre empati;
· 3 yaş çocuk zihin durumları arasındaki ilişkiyi anlayabilir. (babam derin nefes almaya başladı, birazdan kızacak gibi.)
· 4 yaş insanların yanlış inançları olabileceğini anlayabilir. Yalan söylediğini anlayabilir.
· 5-6 yaş insanların inançlar hakkında inançları olabileceğini anlayabilir.
v Ergen otizmlilerle yapılan araştırmalarda göz teması kuramayanların ağıza bakarak iletişimi devam ettirdiği yani göz teması kuramadığı için strateji geliştirdiği ortaya çıkmış.
v İşaret parmağıyla gösteren çocuğun 6-12 ay sonra konuşacağını biliyoruz.
v Çocuğumda bir problem var diyerek doktora başvuran annelerin %78’i haklı çıkıyormuş. Yani anne otizmi anlıyor.
v Otizm, PDD-NOS ve Asperger tanımları arasında araştırma sonrası çıkan bulgular:
· iletişime baktığımız zaman; aspergerli en yüksek puanı alırken, otizmli en düşük puanı, pdd-noslu da ikisinin arasında bir puan almıştır.
· Sosyalliğe baktığımızda; en yüksek puanı pdd-noslu alırken, aspergerli pdd-nosludan biraz daha düşük bir puan almıştır. Otizmli ise en düşük puanı almıştır.
· Zeka bakımından; en yüksek puanı aspergerli alırken, pdd-noslu onu takip etmiş, otizmli de en düşük puanı almıştır.
· Tanılanma yaşı olarak; otizmli 16 aylıkken, pdd-noslu 24 aylıkken, aspergerli ise 25 aylıkken tanılanmıştır.
· Kullandıkları ilk kelime zamanına göre; aspergerli 17 aylıkken, pdd-noslu 22 aylıkken, otizmli 42 aylıkken ilk kelimelerini söylemiştir.
· İlk cümlelerini; otizmli 83 aylıkken, pdd-nos 37 aylıkken, aspergerli28 aylıkken söylemiştir.
· Otistik semptomlardan sosyalliğe bakacak olursak; pss-noslu en sosyal, aspergerli onu takip etmiş, otizmli en az sosyal çıkmıştır.
· Otistik semptomlardan ilişki kurmaya bakacak olursak; pdd-noslu en çok ilişki kuran, aspergerli onu takip eden, otizmli en az ilişki kuran çıkmıştır.
· Otistik semptomlardan kendine yetme-toplumda yolunu bulmaya bakacak olursak; pdd-nos en çok kendine yeten, aspergerli onu takip eden, otizmli kendine yetmede en çok zorluk çeken olarak çıkmıştır.
(alınan puanlar araştırma sonucu ortaya çıkan ortalamalardır. )
(araştırma ortalamalrında otistik semptomlar açısından aspergerli ve otizmli arasındaki puanlar azdır.)
(çocuğun Aspergerli olması daha az sorunu olduğu ya da daha az semptom gösterdiği anlamına gelmez.)
